مشاور بازاریابی

مشاور بازاریابی و تبلیغات نویسنده: گروه آموزش تحقیق مشاوره و اجرا - مدیریت بازاریابی ارتباطات فروش تبلیغات خلاقیت www.khooyeh.com - ۱۳٩۱/٥/۱۱

مقاله ای که در زیر مطالعه می کنید در نشریه "دانش تبلیغات" به چاپ رسیده است.

به نام خدا

مشاور بازاریابی و تبلیغات

مهندس علی خویه

[e-mail]

www.alikhooyeh.blogfa.com

www.khooyeh.com

مشاوره تحقیق آموزش و اجرای gmas. مدرس دانشگاه سخنران مشاور محقق و مجری سیستم هاو برنامه های بازاریابی ارتباطات تبلیغات خلاقیت تجارت و فروش - بیش از 10 سال تجربه اجرایی، مولف و مترجم 10 کتاب مرجع کاربردی و تخصصی،عضو انجمن های ملی و بین المللی، ارایه بیش از 350000 نفر ساعت دوره ها و کارگاه های آموزشی و کاربردی و اجرایی به سازمانها شرکت ها و موسسات ملی و بین المللی، همکاری های مختلف اجرایی و تخصصی با برندهای معتبر و مشهور بین المللی، ارایه بیش از 100 ها عنوان مقاله تخصصی، سخنرانی در بیش از صد سمینار مختلف، سخنران برتر ده ها سمینار، مهمان و کارشناس برخی از برنامه های صدا و سیما، عضو هیات تحریریه نشریات مختلف و .......
marketingmanagement.mihan
blog.com
marketingmanagement.persian
blog.ir

مولف کتاب  سبک های تبلیغات( انتشارات رسا)

 مولف کتاب تاکتیک ها و تکنیک های تبلیغات( انتشارات سیته)

مقدمه:

در کشورهای پیشرفته دنیا مشاوره و مشاوران از اهمیت فوق العاده ای برخوردار هستند بر طبق آمار در آلمان برای هر 13 نفر یک مشاور روانشناسی و برای هر شرکت به طور میانگین 3 مشاور تجاری وجود دارد ولی طبق برخی از آمار در کشور ما برای هر 25000 نفر یک مشاور روانشناسی و به طور میانگین برای هر 230 شرکت یک مشاور تجاری وجود دارد. در تجارت و در بازاریابی و تبلیغات کشور ما دو مشکل وجود دارد اول اینکه کمبود مشاور وجود دارد دوم اینکه مشاور حرفه­ای وجود ندارد در این مقاله کوتاه سعی شده است به طور خلاصه وظایف و ویژگی های یک مشاور به ویژه مشاور بازاریابی و تبلیغات توضیح داده شود.

مشاوران بازاریابی و تبلیغاتی یا بازاریابی و تبلیغات مشاوره ای:

برخی شرکت ها هنوز با سیستم و فرایند مشاوره بازاریابی و تبلیغاتی آشنا نشده اند برخی شرکت ها از مشاوره بازاریابی و تبلیغاتی استفاده می کنند و برخی دیگر از بازاریابی و تبلیغات مشاوره ای تفاوت بین این دو بسیار است شرکت های بزرک دنیا که کاملا با بازاریابی و تبلیغات آشنایی دارند ابتدا مشاور بازاریابی و تبلیغاتی استخدام می کنند و سپس بازاریابی و تبلیغات انجام می دهند اما در برخی شرکت هایی که آشنایی کاملی با بازاریابی و تبلیغات ندارند مانند برخی از شرکت های ایرانی تصمیم بازاریابی و تبلیغاتی گرفته می شود و سپس دنبال مشاوره می گردند به سوالات زیر توجه کنید.

چرا بسیاری از افراد غیرحرفه ای خود را جای مشاور بازاریابی و تبلیغاتی جا می زنند؟وظایف یک مشاور بازاریابی و تبلیغاتی چیست؟چگونه می توان یک مشاور بازاریابی و تبلیغات خوب برای سازمان و شرکت در نظر گرفت؟آیا یک تیزرساز یا یک گرافیست می تواند یک مشاور بازاریابی و تبلیغاتی خوبی باشد؟یک مشاور بازاریابی و تبلیغاتی خوب بایدچه خصوصیاتی داشته باشد؟یک مشاور بازاریابی و تبلیغاتی خوب باید دارای چه توانایی هایی داشته باشد؟برای به کار گرفتن یک مشاور باید به چه نکاتی توجه کنیم؟آیا شرکت های بازاریابی و تبلیغاتی می توانند مشاور بازاریابی و تبلیغاتی خوبی باشند؟

مشاوران بازاریابی و تبلیغاتی در شرکتها و سازمانها کمک می کنند تا آرایش سخت افزارى، نرم افزارى و فکر افزاری ارتباطات بازاریابی تقویت شود و اهداف بازاریابی هر چه بیشتر با اهداف سازمانى همسو شود. این همسو شدن می تواند براى یکپارچه سازى منابع بازاریابی، تسهیل فرایندهاى بازاریابی، سهولت ارتباطات، خدمات، فروش، تولید و تجزیه تحلیل سازمان باشد.[1][1]

مشاور بازاریابی و تبلیغاتی

مشاور بازاریابی و تبلیغاتی کسی است که بینش و دانش وسیعی در بازاریابی و بازاریابی و تبلیغات داشته باشد و با توجه به تخصص ها و دانش های مرتبط با بازاریابی و تبلیغات مانند روابط عمومی، ارتباطات، اقتصاد، جامعه شناسی، ادبیات، فلسفه، زبانشناسی، روانشناسی و بازاریابی بتواند برای برنامه ارتباطات بازاریابی شرکت به ویژه کمپین بازاریابی و تبلیغاتی آن تصمیم سازی، تصمیم گیری و برنامه ریزی کند.

انواع مشاوران در پروژه های بازاریابی و تبلیغات

1-   مشاوران پیشبرنده: مشاورانی هستند که به فکر پیش برد پروژه های بازاریابی و تبلیغاتی با تحقیق، توسعه و ارایه راهکارهای خلاقانه هستند. این مشاوران سعی در کشف فرصت های رسانه ای و مخاطبی در بازاریابی و تبلیغات هستند.

2-   مشاوران مدافع: مشاوران مدافع مانند شرکت های مدافع در رقابت ها هستند و با توجه به پیشامد های محیط بازاریابی و تبلیغاتی به ویژه رقبا عکس العمل مناسبی را تدوین و اجرا می کنند.

3-   مشاوران ترسیم گر: مشاورانی که سعی در برنامه ریزی های دقیق و آینده نگرانه برای پروژه های بازاریابی و تبلیغاتی و عوامل مرتبط با آن هستند را مشاوران ترسیم گر می گویند.

 

انواع مشاوران ازدیدگاههای دیگر:

در ادبیات مختلف سعی در تجزیه و تحلیل انواع مشاوران و مدیران می پردازند و همانطور که در مدیریت انواع مدیریت و تئوری های مختلفی نیز برای آن وجود دارد برای علم مشاوره و مشاوران نیز نظریه پردازان مختلف سعی کرده اند تا برای مشاوره نیز تقسیم بندی هایی داشته باشند که به برخی از آنها اشاره می شود.

برخی از نظریه پردازان مشاوران تجاری، مدیریتی و بازاریابی و تبلیغاتی را به دو گروه زیر تقسیم بندی می کنند.

الف)مشاوران سیستمی

نظریه سیستمی یک رشته مطالعات علمی است که در آن ساختار پدیده­ها، وابستگی اجزا، روش­ها، معیارهای دایمی و موقتی، ‌رابطه­های درونی و بیرونی، تأثیرهای احتمالی و... مورد بررسی قرار می­گیرند تا بتوانند اصول حاکم بر اجزا را بسنجند.

در تبلیغات نیز سیستم تبلیغاتی، ساختاری از  پدیده­های علمی، هنری تکنولوژیکی و .. که با وابستگی اجزا، روش­ها، معیارهای دایمی و موقتی با ‌رابطه­های درونی و بیرونی، با تأثیرهای احتمالی بر روی ذهن­ها و فکرهای ‌مخاطبان است. بر طبق دیدگاه برتلانفی می­توان گفت سیستم­های تبلیغاتی دارای چهار ویژگی هستند:   

1- اجزای یک سیستم تبلیغاتی در یک کنش متقابل یا در تعامل با یکدیگر قرار دارند.

2- سیستم­های تبلیغاتی با محیط پیرامونی خود مانند فرهنگ اجتماع اقتصاد و سیاست رابطه داده و ستانده دارند. یعنی از محیط تأثیر می­پذیرند و بر محیط تأثیر می­گذارند. پس باید در امور تبلیغاتی خود تمامی عوامل محیطی تأثیر گذار را بررسی کرد.

3- سیستم­های تبلیغاتی گرایش به نظم دارند یعنی وجود هر نوع بی­نظمی در سیستم، موجب از بین رفتن آن می­شود. در واقع نظم در یک سیستم چسبندگی یا پیوند بین عناصر سیستم را نشان می‌دهد.

4- سیستم تبلیغاتی گرایش به تعادل پویا دارد. یعنی نظم سیستم تبلیغاتی در یک قلمرو تعادلی است که می­تواند شکل گیرد. این تعادل می­تواند تصاعدی یا تنازلی باشد این تعادل باید در ارتباط با اثربخشی تبلیغات باشد.

سیستم تبلیغاتی در درون خود خرده سیستم­ها را نیز داراست که ممکن است ترکیب این خرده سیستم­ها، سیستم­های کلانی را تشکیل دهد. به هرحال رابطه­های درونی اعضا، رابطه­های محیطی، خرده سیستم­ها،‌شبکه­ها، درون دادها و برون­دادها، موجب حرکت به سوی تکامل سیستم تبلیغاتی می‌شود و در این مسیر همسویی، همراهی، همفکری، همکاری و... راه­های رسیدن به هدف را تسهیل می­کند

1-   مشاوران سیستمی مفهومی

2-   مشاوران سیستمی عملیاتی

3-   مشاوران سیستمی طبیعی و مصنوعی

4-   مشاوران سیستمی باز و بسته

5-   مشاوران سیستمی ثابت و متغیر

ب)مشاوران استراتژیکی:

1-      مشاوران استراتژیکی الگوریتمی

2-      مشاوران استراتژیکی آرمانگرا یا فراگرا

3-     مشاوران استراتژیکی ارزیابگرا

4-     مشاوران استراتژیکی محتواگرا

5-     مشاوران استراتژیکی تحقیق گرا

6-     مشاوران استراتژیک توسعه گرا

شاخص های مورد توجه در مشاورگیری با توجه به مدل گوکلن

گوکلن معیارهای زیر را در مشاورگیری برای امور تجاری ضروری می داند.

1-   خلاقیت

2-   انسجام

3-   دانش

4-   کاربردی و عملی

 

فرایند تصمیم گیری درباره مشاوران

برای به کارگیری و استخدام مشاور تبلیغات فرایند زیر می تواند دراین امر راهنمای خوبی برای شرکت ها و سازمان ها باشد

1-   تشخیص مسائل و متغیرهای مشاوران

a.      تجزیه و تحلیل متغیرهای  انتخاب مشاور

                                                                     i.      علم ودانش

                                                                  ii.      تخصص

                                                                iii.      زمان

                                                                iv.      مکان

                                                                   v.      محیط

                                                                vi.      اقتصاد

                                                              vii.      حقوق و مزایا

                                                           viii.      پشتیبانی

                                                                ix.      اجرایی

                                                                   x.       روانی

                                                                xi.      اجتماعی

                                                              xii.      شخصیتی

                                                           xiii.      فن آوری

                                                            xiv.      فرهنگی و سیاسی

b.     بررسی انتظارات مشاوران

                                                                     i.      سازمانی و غیرسازمان

                                                                  ii.      مادی و غیرمادی

 

2-   تشخیص مشاوران مربوطه

a.       مشاوران شناسی

                                                                     i.      سیستمی

                                                                  ii.      استراتژیکی

3-   انتخاب بهترین مشاور

 

در تعیین شناخت مشاوران بازاریابی و تبلیغات به مسائل زیر توجه شود.

1-   بررسی میزان تجانس و عدم تجانس فعالیت های مشاوران در زمینه بازاریابی و تبلیغات، برای نمونه برخی مشاوران بازاریابی و تبلیغاتی خوبی برای مواد غذایی هستند و برخی دیگر مشاوران خوبی برای صنعت

2-   هماهنگی نقش و ادراک منابع شرکت مشاوره

3-   در نظر گرفتن ارزیابی های ذهنی و عینی شرکت های مشاوره

4-   لزوم توجه به پیش فرضهای مشاوران قبل از تصمیم و پیامدهای بعد از تصمیم

5-   سرعت عمل مشاوره

6-   ضرروت توجه به تنوع و رشد نیازهای سازمان به توجه به توانایی های مشاوران

7-   کشش به علوم وتکنولوژی و توجه آنها به این موضوع در مشاوره

8-   توجه به ارزشهای سازمان و مشاوران

9-    نقش زیرگروههای مشاوران در ارایه مشاوره به سازمانها

 

مدلهای تصمیم گیری درباره مشاوران

1-   مدل مختلط

2-   مدل عقلایی و منطقی

3-   مشارکتی

4-   اثربخشی

5-   برنامه ریزی شده

6-   مدل اجتماهی

7-   مدل تمرکز بر بازده

سه نقش مهم مشاوران در پروژه ها

1-   نقش ارتباطی

2-   نقش اطلاعاتی

3-   نقش تصمیم گیری

 

متغیرهایی که در مدل «کاتس» برای مشاوره در نظر گرفته شده است.

کاتس موارد زیر را برای به کارگیری مشاوره و شرکت های مشاوره در امور بازرگانی وتجاری ضروری و مهم می داند.

1-   مهارتها

a.      فنی

b.     انسانی

c.      ادراکی

d.     تشخیص و تجزیه و تحلیل

e.     حل مساله

f.        رایانه ای

 

2-   رفتاری

a.      ارزشی

b.     شخصیتی

c.      ادارک

d.     طرزنگرش

e.     انگیزش

3-   توانایی

a.      تحصیلات

b.     تجربه

c.      توان ذهنی

d.     توان فیزیکی

e.     جنسیت

f.       سن

 

ارزیابی فردی مشاوران

1-   توانایی عمومی

2-   تجربه مرتبط با تخصص

3-   تجربه در کار با تجهیزات

4-   تجربه درکار در رابطه با محل کار

5-   قدرت تطابق و تعادل ثابت

6-   خود آگاهی

7-   قدرت همکاری و هماهنگی

8-   توانایی کلامی و غیر کلامی

عواملی که موفقیت یا شکست جلسات مشاوره را افزایش می دهد؟

1-   پذیرش

2-   اعتباردادن و تشکر کردن

3-   تشویق دیگرن

4-   احترام به عقاید وآرا

5-   گشاده رویی

6-   تمایل

7-   اطلاعات داشتن

8-   آگاهی

9-   قابل استفاده بودن

10-                اعتماد

11-                شناخت دیدگاهها

12-                تایید کردن

13-                روایی و اعتبار مسائل

14-                جامعیت

15-                صداقت

16-                همدلی

17-                صبر

18-                پذیرایی

19-                شیوه مذاکره

20-                انگیزه

21-                تفکر

22-                جز نگری

23-                مدیریت زمان

24-                علم و دانش و تخصص

 

شیوه های کار با مشاوران یا تهیه بودجه مشاوران

شرکت ها و سازمانها برای تهیه بودجه مشاوران از روشها و راهکاریها مختلفی استفاده می کنند که برخی از آنها در زیر آمده است شرکت ها و سازمانها می توانند یک یا چند روش را برای تهیه هزینه های مشاوران انتخاب کنند.

1-    درصدی از فروش یا پورسانتی، در این روش با مشاوران قراردادی پورسانتی بسته می شود به این صورت که درصدی از فروش به مشاور تعلق گیرد.

2-    تعاملی، در این روش با مشاوران به صورت تعاملی و در قبال عملیات و مشاوره های که می دهد مبالغی به صورت توافقی پرداخت می شود.

3-    ساعتی، در این روش طبق قرارداد با توجه توانایی مهارت و تخصص ایشان مبالغی به صورت مشاوره ساعتی به ایشان پرداخت می شود.

4-    روزانه، دراین روش به صورت روزانه به مشاوران مبالغی پرداخت می شود.

5-    ماهانه، در این روش طبق قراردادی به مشاوران به صورت ماهانه مبالغی پرداخت می شود.

6-    پله­ای یا فرایندی، در این روش به مشاوران با توجه به مراحل کاری رو به پیشرفت به صورت تصاعدی مبالغی پرداخت می شود.

7-    سهمی، در این روش با توجه به تلاش های مشاوران درصدی ازسهام شرکت به مشاوران تعلق می گیرد.

8-    عملیاتی، در این نوع قراردها با مشاوران به این صورت که با توجه به مراحل عملیاتی مختلف یک پروژه به مشاوران مبالغی پرداختی می شود.

9-    ریزپروژه ای، در این روش وقتی که پروژه به ریز پروژه های زیادی تقسیم شود سعی می شود هر ریز پروژه ای با توجه به تخصص هر مشاور بای ایشان مشورت شده و مبالغی نیز به آنها پرداخت شود.

هزینه- سود: دراین روش با توجه به هزینه هایی که مشاور برای پروژه پرداخت می کند مبالغی مازاد بر هزینه به مشاور پرداخت می شود

 

---

 

نظرات (0)

یک مقاله درباره نقش مشاوره در کار و زندگی نویسنده: گروه آموزش تحقیق مشاوره و اجرا - مدیریت بازاریابی ارتباطات فروش تبلیغات خلاقیت www.khooyeh.com - ۱۳٩۱/٥/۱۱

مشاوره وراهنمایی درفرایند زندگی و کار انسان از کاربرد بالایی برخوردار است. هرفرد درزندگی و کار خویش همواره با مشکلات مادی، روحی وروانی مواجه است. فایق آمدن برمشکلات ورفع موانع ازطریق تلاش وجدیت او همراه با تفکر وتحلیل درست از مسایل مبتلابه زندگی و کار ومشورت با اهل فن وتجربه وراهنمایی فرد مطمئن ودلسوز مقدور خواهد بود.

بنابر این، افزون برتلاش فردی، شخص دیگری به عنوان مشاور نیز می تواند درحل مشکلات او کمک کند؛ شکی نیست که چنین شخصی باید از ویژگی ها وصفات درستی برخوردار باشد تا بتواند به عنوان مشاورر موفق ومورد اطمینان دربخشهای مختلف زندگانی انسان به فعالیت خویش بپردازد. با بررسی تاریخی به این نتیجه می رسیم که پیامبران راستین به عنوان مشاوران وراهنمایان واقعی درطول تاریخ بشریت بوده اند. آنان صفات کامل مشاوران واقعی  را داشته اند. قرآن کریم اخلاق پیامبر اسلام‹ ص› را اینگونه معرفی می کند: «وانک لعلی خلق عظیم» ( قلم، 4 )؛ تو برنیکو خلقی عظیم آراسته ای.

نگارنده دراین تحقیق به ویژگی های اخلاقی مشاور می پردازد وچند نمونه ی مهم وزیر بنای آن را بیشتر مورد بررسی قرار می دهد ودرصدد پاسخ به این سؤال است که ویژگی های اخلاقی یک مشاور چیست؟ به عبارت دیگر یک مشاور از چه ویژگی های اخلاقی باید برخوردار باشد؟
اهمیت وضرورت

ویژگی های اخلاقی مشاور از دوجهت ضرورت دارد که مورد بررسی قرار گیرد:

1- تأثیر ویژگی های اخلاقی درفرایند مشاوره ؛ درزندگی و کار پر پیج وخم دنیایی معاصر ونا توانی ومحدودیت انسان دردستیابی به تمام امکانات واطلاعات کمی وکیفی، نقش راهنمایی ومشاوره ازبرجستگی خاصی برخوردار است لذا انسان جهت رفع احتیاجات وبرآوردن نیازهای روحی وجسمانی خود نیاز به مشاوره وراهنمایی دارد. امروزه حوزه‌ی کاری این رشته بسیار وسیع گردیده ودرکارهای مختلف کاربرد پیدا نموده است. ودر بسیار ی از موارد یک امر حیاتی وسرنوشت ساز است. اگر مشاور توانایی وویژگی هایی نداشته باشد ازعهده چنین امر خطیری بر نخواهد آمد به همین جهت لازم است، کسانی متصدی چنین کار مهمی ‌گردند که ازجهات مختلف قابل قبول باشند به عبارت دیگر مشاور دارای صلاحیت وخصوصیتی باشد که پاسخگوی مراجعین خود باشد درغیر آن مشکلات آنان حل نخواهد شد. بنا براین اگر کسی از ویژگی های اخلاقی وعلمی مناسب ولازم برخوردار باشد، امر مشاوره ای او نیز به موفقیت به پایان خواهد رسید درغیر آن مشاور موفق نخواهد بود.

2- کسب اطمینان ورضایت مراجعین ؛ اگر مشاور از ویژگی های درست وپسندیده ای برخوردار نباشد هیچ کسی به او مرا جعه نمی کنند وبه راحتی رازها ومشکلات خود را که ارتباط بامسایل ذهنی ودرونی او دارد افشا نخواهند کرد به همین جهت تا کسی اطمینان کامل از مشاور پیدا نکند مشکلات اساسی وحقایق درونی خود را مطرح نخواهند کرد ودست به خود افشای نمی زنند.

وقتی فضایی صمیمی ومطمئن بین مراجع ومشاوربه وجودنیاید نتیجه ی مطلوب وقابل قبولی درحل مسایل به دست نمی آید. یکی از عوامل موفقیت دراین زمینه برخوداری مشاور از صفات وویژگی هایی است که از طریق آن می توان مراجعین کسب رضایت واطمینان حاصل نموده به راحتی دغدغه ها ومسایل خودرا ابراز دارند.

براین اساس ضرورت دارد مهمترین صفات و ویژگی های اخلاقی مشاوران را بر شمرد تا آنان درپهنه ی وسیع حوزه ی کاری خود درصدد دستیابی به آن اوصاف وخصایص با شند. درنهایت بتوانند مشاوران موفق در میان مردم باشند.
مفاهیم

قبل از پرداختن به ویژگی های اخلاقی  مشاور به نظرمی رسد که اشاره  به مفهوم ویژگی ها ، مشاور واخلاق گردد. اگرچه منظور بررسی کامل آن نیست بلکه هدف روشن شدن واژه ها وجهت دهی به تحقیق است. مثلاهدف از ویژگی ها در اینجا صفات اخلاقی است نه ویژگی های دیگر انسان.

ویژگی ها : دراین تحقیق، منظور آن صفات وخصایص است که برای یک مشاور درفرایند مشاوره لازم است. کسی که متصدی این امور است از خصوصیات ذاتی وصفات که به واسطه تجربه وتحصیل به دست می آید وبرای یک مشاور لازم است، برخوردار باشد. اگر آن ویژگی ها در وجود انسان نهفته است تلاش شود تا آن را به فعلیت رسانده و به کار بگیرد واگر از محیط بیرونی به دست می آید درصدد دستیابی به آن باشد. منظور ویژگی های اخلاقی آن صفات ورفتارهای پسندیده ای است که مشاور با ید دارا باشد ودربرخورد با مراجع به کار بگیرد.

مشاور: درشرایط فعلی حوزه ی کاری مشاور مختلف است و با توجه با آن مفهوم گیری می گردد. در رابطه با مشاور مدارس گفته است: « مشاور پس از معلم، بهترین رکن برنامه های راهنمایی است ، وچون معمولا از صلاحیت علمی وتخصصی لازم برخوردار است ، درحل مشکلات دانش آموزان نقش تعیین کننده دارد» (نیکزاد و مهر آرا،1378، 70 ) بنا براین مشاور کسی است که از تخصص لازم وصفات کافی برخوردار باشد.

اخلاق: اخلاق جمع خُلق وغیرازعلم اخلاق است ومی توان آن راموضوع علم اخلاق دانست چون به صفات انسان تعلق دارد. (بناری، 1379، 169 ) منظور از ویژگی های اخلاقی دراینجا آن صفات و رفتارهایی است که یک مشاور دربرخورد با مراجعان خود داشته باشد.
پیشنه ی تاریخی

مشاوره وراهنمایی به صورت عملی وغیر کلاسیک به درازای عمر انسان قدمت دارد. درآن زمان فرزندان انسان از پدران شان به صورت غیر عمد راهنمایی لازم را فرا می گرفتند. پاره ای ازویژگیهای شخصیتی انسان که در ذاتش به ودیعت نهاده شده ازابتدای موجودیت او همرا بوده است اگر چه پاره ای دیگر توسط محیط وپیشرفت علم وتجربه کسب می شود.

در میان ادیان وحاکمان تاریخی نیز مشاوران وجود داشته اند.« تورات ازمشاورانی نام می برند که پادشاهان ایرانی جهت رایزنی همیشه آنان را درکنار خود داشتند ودر امر کشورداری وچگونگی روابط با بیگانگان از آنان نظر می خواستند از نظر وتجربه آنا ن سود می بردند. اگر پزشکی ریشه های تاریخی خود را باجادوگری، طلسم اوراد مذهبی جستجو کرده است، مشاوره نیز می تواند ریشه های تاریخی خودرا در ادیان ، درفلسفه ودر ادبیات بیابد» (قاضی،1383، 198). در میان صدها توصیه ای که امام علی(ع) وسایرمعصومان(ع) برای رشد وشکوفایی انسانها در خطبه ها و روایات گفته اند چه بسیارند جملات حکیمانه ای که درامر خطیر مشاوره کردن، با دیگران آورده شده است.( همان، 199) .

[مشاوره وراهنمایی به صورت خاص عمر چندانی ندارد اولین مرکز راهنمایی درامریکای شمالی در سال 1908میلاد دربستن ( boston ) ایالت ماسا چوست( massachusett ) به وسیله فرانک پارسونز(frank.parsons ) تأسیس شد . این مرکز در واقع راهنمایی حرفه ای بود. درسال1917مرکز فوق ضمیمه دانشگاه هاروارد شد از آن پس مراکز متعدد راهنمایی وشغلی وتحقیقاتی به وجود آمده وبه سرعت گسترش یافت. ( محمود نیکزاد وعلی اکبر مهرآرا، 1378،ص12-13 ).

بعد از آن درکشورهای دیگر، مراکز مشاوره ای به وجود آمد.« بلژیک درسال 1914، فرانسه درسال1945، نروژ درسال1947، وانگلستان درسال1948 تأسیس مراکز راهنمایی را آغاز کردند» ( عبدالله شفیع آبادی،1385، ص13‌).]

تا کنون کتب متعدد ی دراین رابطه نوشته شده اند. معرفی آنان از حوزه ی این مقاله ی مختصر خارج است. تعدادی ازآن درمنابع ذکر خواهد شد . در خصوص این موضوع ؛ یعنی ویژگی های اخلاقی مشاور منبع یا منابع به همان عنوان دردست نیست شاید هم من نتوانستم به آن دست رسی پیداکنم ولی در ضمن منابع دیگر صفات وویژگی های مشاور، مورد بحث قرار گرفته است. همین طور کتابهایی درباره ی اخلاق وجود دارند.
ویژگی ها

« از آنجاکه وظایف مشاوران وراهنمایان، متنوع ومتعدداست امکان دارد که دگرگونیهای شخصیت مشاوران درجریان اعمال ووظایف گوناگون ویا حتی درعملی واحد مؤ ثر افتد،» آن خصوصیات را می توان علاقه ی ذاتی دردرک مردم، دوست داشتن واحترام به آنان ، ثبات عاطفی ، رازداری، رشد فکری، داشتن قوه تمیز ، عقل سلیم ، بردباری، خوش خلقی، خوشرویی وخوشرفتاری حس ملاطفت ومهربانی بادیگران، دارا بودن وضع ظاهری قابل قبول وقابل احترام ، داشتن صداقت وصمیمت واخلاص درکارها، احترام به خویشتن وسعی درپیشرفت و رسیدن به حد کمال دانست.   (اردبیلی، 1381،  293-292 )

خصوصیات وصفات مشاور می تواند درابعاد شناختی، عاطفی، جسمانی واخلاقی مطرح باشد  مجال برسی کامل آن نیست. دراینجا ویژگی های اخلاقی مشاور بررسی خواهد شد.
رازداری

یکی ازصفاتی که مشاور باید برخوردار باشد رازداری یا امانت داری است. امین بودن درهرکاری باعث اعتماد دیگران می شود. این امر مهم درتمام فرایند زندگانی انسان از اهمیت ویژه ی برخوردار است. درامور مشاوره نیز تا مراجع اطمینان کامل از مشاور پیدانکند رازهای درونی ورفتار های پنهان خودرا آشکار نمی کند؛ چراکه ممکن است به واسطه ای افشاگری سرنوشت وحیات او تغییر کند. براین اساس لازم است مشاور از ویژگی امانت داری برخوردار باشد وتلاش نماید تا آن را تحت هرشرایط افزایش دهد.

امام علی‹ع› می فرماید: « ألکتمان ملاک النجوی»؛ رازداری پایه زیربنای راز سپردن است. (آمدی غرر الحکم، حدیث409، 16) پیامبر اسلام نیز می فرماید: « ألمستشارمؤتمن فإن شاء اشار وان شاء سکت فإن اشارفلیشر بما لونزل به فعله» ؛ کسی که با وی مشورت کنند امانت دار است اگر خواهد رأی دهد و اگر خواهد خاموش ماند واگر رأی داد همان گوید که اگر خود او بود می کرد. (همان،حدیث3094، به نقل از مشاوره وراهنمایی درتعلیم وتربیت اسلامی ، سید مهدی حسینی،)           

راز داری از ویژگی شخصیتی مشاور است که درمقام وجایگاه خود از اهمیت حیاتی برخوردار است.( حسینی  بیرجندی، 1375،ص47) . برای اینکه مشاوره حداکثر تأثیر گذاری را داشته واز کارایی لازم برخوردار باشد، مراجع باید نسبت به این موضوع اطمینان خاطر پیداکند که هرآنچه را به مشاور می گوید درنهایت راز داری به آن برخورد خواهد شد دراین صورت است که به راحتی وبا کمال آزادی همراه بامشاور به کشف تاریکترین ومحرمانه ترین زوایای عقاید وافکارش بپردازد. (گلدارد،1374، 194). براین اساس« مشاور با ایجاد اطمینان دریک محیط دور از هرگونه نگرانی موجب می شود تا مراجع دربیان احساس ونظریات ونگرشهای خود، احساس آزادی کند.» ( کوشافر،1385، 78 ).

بنا براین یکی از ویژگی مهم اخلاقی، امانت داری برای مشاور است که او نباید تحت هیچ شرایطی افشا کند مگر ضرورت اقتضا کند. لذا اسرار مراجع را مگر درمواردی که خود کشی ویا خطری درمیان باشد آنهم درصورتی که درمیان گذاشتن راز با افراد مورد نظر به رفع خطر کمک کند ، نمی تواند افشا کند. (حسینی بیرجندی، 1375، 68 ).
مسؤلیت پذیری

احساس مسؤلیت برای هرفردی در برابر مردم وجامعه اش یک امر پسندیده ودرستی است.  مشاور نیز با این اعتقاد وظایف خود را انجام دهد که او درمقابل مراجعان خود مسؤلیت دارد وچنانچه این کارش تضاد با فعالیت دیگری او داشته باشد وضرر وزیان با دیگران وخودش نداشته باشد ازنظر اخلاقی اولویت با مراجع است.

غالبا مشاوران دچار تضاد میان مسؤلیتهای خود بامراجع، وسازمانی که درآن کارمی کنند ویا اجتماع ، می شوند. اینک کدام یک از مسؤ لیتها مقدم تر است باید با سرپرست خود مشورت نمود ولی به طور معمول مسؤلیت مشاور درقبال مراجع اولویت دارد. از نظر اخلاقی درست نیست ، مراجعی را که به منظور کمک محرمانه نزد شما آمده است ویک نوع قرار داد ضمنی واخلاقی با او دارید، او را رها کنید.

مشاور در محیط گوناگون کاری خود، مسؤلیت مهمی درمقابل دیگران دارد واگر درمحیط مدرسه است متوجه این مساله باشد که دانش آموزان در آینده نه چندان دور وارد جامعه می شوند ومشاوران مسؤلیت دارند تا ارز شهای اخلاقی ، و روابط سازنده آنان را درمحیط های اجتماعی ، خانواده گی، همسالان وهمچنین انتخاب رشته های مورد نیاز آنها را ازطریق هدایت ومشاوره ی درست آموزش دهند تا آنان دارای شایستگی اخلاقی، لیاقت علمی ومناسبات متقابل در میان مردم گردند.
احترام به مراجع

با توجه به تماس مستقیم ورو دررویی مشاور ومراجع،رابطه حسنه باید بین هردوطرف برقرارشود دراین جا مشاور،مراجع را آن چنان که هست پذیرا می شود وشخصیت اودراین محیط مورد احترام وقابل تکریم است،پیش داوری وقضاوت عجولانه درآن نیست،چراکه ممکن است جلسات مشاور ه ای در صورت لزوم تکرار شود( کوشافر، 1385، 71-72 ).

مشاوراعتمادبه ارزشهای انسانی وعلا قه وحساسیت به عواطف و واکنش دیگران داشته باشد وبه کسانی که به اونیاز دارند بی ریا وصادقا نه کمک کند.(همان، 64)      

صرف نظر از اینکه مراجع چه کسی است یا رفتار اوچگونه است،اوبرای کمک نزدمشاور می آیدوشایسته است با اومانندانسان ارزشمندی رفتار گردد.

((تمام دیدگاههایی مشاوره ای دراین زمینه اتفاق دارند که مشاوره یک رابطه یاری دهنده است که نیازبه تفاهم متقابل دارد.بدون احترام، پذیرش همدلی امکان ایجاد رابطه مشاوره ای بسیار محدودمی شود)) (نیکزاد و  مهرآرا،1378،  187)

درمقام ارتباط مؤثرمبادا احترام شخصی، شغلی، خانوادگی واجتماعی مراجع مورد غفلت قرارگیرد چنانچه شأن او به مخاطره افتد، طبیعی ترین واکنش وی بی اعتمادی او نسبت به مشاور ومشاوره خواهد بود.(رهنمایی،1384 ، 118)
حسن خلق

دانشمندان درباره ای فلسفه ی اخلاق نظرات مختلف دارند؛ نیکو بودن ، ناپسند بودن هررفتار وصفات اخلاقی، مطلق یانسبی بودن آن تغییرات که تحت شرایط فرهنگی واجتماعی به وجود می آید وارزشی که هر جامعه به آن می دهد، دیدگاه ها ونظریات متفاوت وجود دارند. مجال بررسی این گونه موضوعات نیست . آنچه درمشاور لازم است این است که  در نحوه ی تعامل، گفتگو وپذیرش مراجع نهایت برخورد مناسب داشته باشد.

درفرایند مشاوره، مشاوربایدرابطه حسنه رامقدم به ارائه اطلا عات بداند، برای آنکه درک وتعامل بیشتربین او ومراجع به وجودآید به همین جهت اطلاعات تحصیلی وشغلی به طور سریع ارائه نگردد بهتراست، به مراجع فرصت داده شود تا  نظریاتش رابیان کند.(شفیع آبادی،1385، 128 )

بنا براین برای مشاور لازم است که احساس تمیز وتشخیص ارزشهای اخلاقی وحسن ملاطفت ومهربانی وحسن خلق دربرخورد با دیگران داشته باشد(اردبیلی، 13، ص294 ) مشاور ازجانب خود بکوشد آنچه را لازمه پذیرایی خوب بودن است ایجاد کرده ویا به کار گیرد، نتیجه این رفتارخوب این خواهد بود که مراجع نیز متقابلا حس پذیرای خوب بودن را نسبت به مشاور ابراز می دارد (رهنمایی ،1384،  113)
ویژگی های اخلاقی دیگر

پاره ای دیگر از ویژگی های مشاور عبارتند از:

1- صلاحیت مشاور: مشاور باید ازصلاحیت علمی واخلاقی برخوردار باشد.

2- حق ارجاع: مشاور بداند که او وهم مراجع، درصورت لزوم حق ارجاع به افراد بالاتر وبا صلاحیت تر جهت کمک وحل مشکلات دارند. غیر اخلاقی است که او این حق را مراعات نکند.« مشاور بودن، مشاور را از مشاوره با دیگران بی نیاز نمی کند» ( سید احمد رهنمایی ، 1384،ص218 )

3- حق آزادی برای مراجع: هیچگاه مناسب نیست که مشاورعقاید وارزشهای اخلاقی خودرا به مراجع تحمیل کند، چرا که«ممکن است که او، شما وارزشهای شما رابه عنوان یک مشاور ردکند»(گلدارد،1384، 201)

4- زمان پایان مشاوره: برای یک مشاورلازم است تازمانی که مراجعین اونیاز به کمک دارد مشاوره را به پایان نبرد تازمانی که مراجع نیاز به مشاوره دارد غیراخلاقی است اورارها کند.

5- الزامات قانون: مشاورمتوجه باشد که فرایند کاری او دارای پشتوانه والزامات قانونی است.
نتیجه گیری

امروزه مشاوره وراهنمایی نقش اساسی در زندگانی انسان دارد؛ صفات و ویژگی های اخلاقی مشاور، تکمیل کننده ی فرایند مشاوره است. مراجع در صورتی با اطمینان خاطر رازهای خود را به مشاور بروز می دهد که از مستور ماندن آن مطمئن باشد. وخود را درفضایی قابل احترام واعتماد بیبند واحساس نماید که مشاور با کمال مسؤلیت، درحل کارها و مشکلات او تلاش می کند. برخورداری مشاور ازخصوصیات اخلاقی بهترین راهکار در زمینه تأثیر گذاری فرایند مشاوره است. از این طریق روند برنامه مشاوره تسهیل گردیده و نتیجه ی مطلوب به دست خواهد آمد.

پی نوشتها

1- آمدی، عبدالواحد، غررالحکم، ج1، مترجم: محمد علی انصاری، چاپ تهران بی تا

2- اردبیلی، یوسف، اصول وفنون راهنمایی ومشاوره در آموزش وپرورش، بعثت، تهران چاپ هشتم 1381

3- بناری، علی همت، تربیت اخلاقی وضرورت نگاهی دوباره به آن، تربیت اسلامی (ویژه تربیت اخلاقی)، نشرتربیت اسلامی تهران، چاپ اول 1379

4- حسینی( بیر جندی)، سید مهدی، مشاوره و راهنمایی در تعلیم وتربیت اسلامی، انتشارات امیر کبیر،تهران چاپ دوم  1375

5- راهنمایی، سید احمد، آشنایی با اصول وفنون مشاوره، مؤسسه آموزشی وپژوهشی امام خمینی،قم چاپ اول  1384

6- شفیع آبادی، عبدالله، راهنمایی ومشاوره تحصیلی وشغلی، سمت ، تهران چاپ ششم1385

7- قاضی، قاسم، زمینه مشاوره وراهنمایی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ هشتم1383

8- کلدارد، دیوید، مفاهیم بنیادی ومباحث تخصصی درمشاوره، مترجم: سیمین حسینیان، کمال تربیت، چاپ هشتم تهران 1384

9- کوشافر، علی اصغر، راهنمایی ومشاوره درآموزش وپرورش، آیدین،تبریز، چاپ چهارم1385

10- نیکزاد محمود وعلی اکبر مهر آرا، زمینه مشاوره وراهنمایی درتعلیم وتربیت، کیهان، تهران چاپ پنجم

نوشته شده توسط محمد حسن فیاض  

 

نظرات (0)

ویژگی های یک مشاور بازاریابی خوب نویسنده: گروه آموزش تحقیق مشاوره و اجرا - مدیریت بازاریابی ارتباطات فروش تبلیغات خلاقیت www.khooyeh.com - ۱۳٩۱/٥/۱۱

ویژگی های یک مشاور بازاریابی خوب 

 

یک مشاور بازاریابی برای اجرای یک مشاوره ی صحیح چند تا اصل باید رعایت کنه :

1.بدترین کار تو مشاوره این که بدون اینکه از احساسات و تفکرات مراجع اگاهی داشته باشیم شروع به صحبت و رهنمود دادن کنیم یا به عبارتی مشاور بازاریابی شروع کننده ی صحبت باشه بنابراین مشاور بازاریابی خوب همیشه اول شنونده ی خوب

2.یک مشاور بازاریابی خوب آمادگی شنیدن هر مشکلی رو داره چون ما مردم ایران تا کاسه ی صبرمون لبریز نشه بفکر مشکل بازار نمی افتیم

3.یک مشاور بازاریابی خوب امادگی پذیرش هر فردی با هر نژاد و قومیتی رو داره مشاور بازاریابی خوب مراجع طرد نمی کنه چون معمولا مشاور بازاریابی یکی از آخرین پناهگاه های مراجع که اگه طرد بشه مشکلات زیادی ببار میاره

4.یک مشاور بازاریابی خوب ضمن آگاهی به تمام رویکردهای مشاوره ای برای مشکل بازاراز رویکرد التقاطی استفاده میکنه

5.مشاور بازاریابی خوب آگاه که مشکل بازار یک خیابان دو طرفست بین مراجع و مشاور بازاریابی برای همین اگر مراجع انگیزه ی هیچ کاری رو نداره اول رو مسائل انگیزشی او کار میکنه

6.مشاور بازاریابی باید از خواست اصلی مراجع برای مشکل بازار آگاه باشه و توی اون راستا قدم برداره

7.مشاور بازاریابی باید بتونه یک رابطه ی حسنه و تئام با اعتماد ایجاد کنه تا مراجع بدون هیچ اضطرابی مشکلاش بتونه راحت بگه

8.یک مشاور بازاریابی خوب دانش دایره المعارفی داره از فلسفه جامعه شناسی روانشناسی گرفته تا ادبیات و...چون بعضی وقت ها توی جلسه ی مشکل بازار این بحث ها مطرح میشه

9.مشاور بازاریابی خوب توان تشخیص افکار مخرب و داره و با اعتماد به نفس باید سعی در ازبین بردن اون ها کنه

10 مشاور بازاریابی نباید مراجع به خودش وابسته کنه به شکلی که دیگه نتونه استقلال بدست بیاره برا همین وقتی مراجع از مشاور بازاریابی تعریف میکنه باید بگیم درست که من کمک کردم ولی این شما بودی که مشکل حل کردی

11 مشاور بازاریابی خوب هیچ سوالی از روی کنجکاوی نباید بپرسه چون اگه بپرسه مراجع احساس میکنه مشاور بازاریابی کارش خوب بلد نیست

12 مشاور بازاریابی خوب باید توی خیلی حوزه ها خودش وارد بشه تا بتونه بهتر مراجع هایی که توی اون حوزه های خاص مشکل دارن رو درک کنه

15 مشاور بازاریابی خوب به مسائل جنبه ی ارزشی نمی ده و خوب بد براش معنی نداره

 

نظرات (0)

مشاور بازاریابی فروش تبلیغات و ارتباطات نویسنده: گروه آموزش تحقیق مشاوره و اجرا - مدیریت بازاریابی ارتباطات فروش تبلیغات خلاقیت www.khooyeh.com - ۱۳٩۱/٥/۱۱

اینک در ادامه ویژگی های یک مشاور بازاریابی خوب ارائه می شود.

1- خودآگاهی

2- همدلی (خود را جای مراجع گذاشتن)

3- خلوص (بین گفتار و رفتارش هماهنگی باشد)

4- همخوانی (یکپارچگی)

5- احترام مثبت (پذیرش شرط اولیه خصوصاً از جانب مشاور)

6- توانایی ارتباط (توانایی در گوش دادن، پاسخ مثبت)

7- دانش

8- یکپارچگی و انسجام اخلاقی ( از لحاظ شخصیتی به ثبات رسیده باشد)

رفتارهای مؤثر و غیر مؤثر یک مشاور

رفتارهای غیر مؤثر	رفتارهای مؤثر
غیر کلامی	کلامی
قطع صحبت مراجع	استفاده از کلمات قابل فهم
نصیحت کردن	برگشتن  به عقب و تصریح گفته‌های مراجع
اندرز دادن	تفسیرهای به ‌موقع
موعظه کردن	خلاصه کردن گفته‌های مراجع
سرزنش کردن	پاسخ‌ دهی به پیام اصلی
نیشخند زدن	استفاده از تقویت‌های کلامی (آها، هوم، متوجهم، بله)
التماس کردن	صدازدن مراجع به اسم کوچک یا ضمیر "تو"
پاسخ به سؤالات شخصی دستور دادن، تقاضا کردن	طرح سؤالات بخصوص ، سؤالاتی که با چرا شروع می‌شود
تفسیر افراطی	استفاده بجا و مناسب از شوخی برای کاستن از تنش مراجع
نگرش ترحم‌آمیز	برخورد محرمانه و غیر داورانه
به‌ کارگیری کلمات غیر قابل فهم بر دیگران	افزودن درک بیشتر به گفته‌های مراجع

 

نظرات (0)

مشاور بازاریابی خوب نویسنده: گروه آموزش تحقیق مشاوره و اجرا - مدیریت بازاریابی ارتباطات فروش تبلیغات خلاقیت www.khooyeh.com - ۱۳٩۱/٥/۱۱

ویژگی های مشاور بازاریابی موفق

مقدمه

مشاوره، حرفه‌ای است با ظرافت های خاص خود. با نادیده گرفتن این ظرافت ها مشاور بازاریابی در کار احساس درماندگی می‌کند . مشاور بازاریابی موفق نخست باید نسبت به شناخت خودش گام بردارد. شناسایی احساس ها، انگیزه‌ها، رفتارها، نقاط ضعف و قوت مشاور بازاریابی به وی کمک می‌کند قدم به دنیای درون مراجع گذاشته و او را همراهی کند.

در ذیل کوشش بر این است پاره ای از این ظرافت‌ها و نکته های مهم بیان شود و مورد بررسی قرار گیرد.

مشاور بازاریابی به عنوان یک فرد

مشاوران بازاریابی  در رفتار شغلی خود براساس خصوصیت عمل می‌کنند.

- ویژگی های فردی

- دانش حرفه ای

- مهارت های خاص مشاوره

مهمترین ویژگی های فردی یک مشاور بازاریابی کارآمد عبارتند از:

1. مشاوران بازاریابی  مؤثر تجربه های رفتاری و احساسی خود را می‌پذیرند: به عبارت دیگر مشاوران بازاریابی  کارآمد واکنش های عاطفی شان را کنترل نمی‌کنند ، احساسات خود را به همان صورتی که هستند می‌پذیرند، به واکنش‌های هیجانی خود آگاهند و رفتارشان را می‌توانند کنترل کنند.

2. مشاوران بازاریابی  کارآمد و اثر بخش ارزش‌ها و باورهای خود را می‌شناسند .آن‌ها با استفاده از نظام ارزشی خود،نقش با معنی برای زندگی خود می‌یابند و به راحتی می‌توانند کنترل کنند.

3. مشاوران بازاریابی  موثر قادرند با دیگران رابطه‌ای گرم و عمیق و همدلانه ایجاد کنند.

4. مشاوران بازاریابی  موثر مسئولیت شخصی رفتار خود را می‌پذیرند آنها به جای انکار خود و سرزنش دیگران به راحتی عدم موفقیت و ضعف‌های خود را می‌پذیرند، این افراد انتقادپذیرند.

5. مشاوران بازاریابی  موثر نقاب به چهره نمی‌زنند. خود را آن طور که هستند به دیگران نشان می‌دهند.

6. مشاوران بازاریابی  موثر می‌توانند هدف های قابل دسترسی را انتخاب کنند .آنها به توانایی‌ها و مهارت‌های خویش واقف هستند و از خود به همان اندازه‌ای توانایی‌ها و مهارت‌ها انتظار دارند.

7. مشاوران بازاریابی  موثر تجربه‌های همخوان دارند. آن‌‌ها افزون بر اینکه افکار، احساسات ، رفتارها، ارزش‌ها و انگیزه‌های خویش را می‌شناسند توانسته اند بین این جنبه‌های شخصیت خویش همخوانی ایجاد کنند. آن‌ها با خودشان صداقت دارند.

8. مشاوران بازاریابی  کارآمد و توانا نه تنها خود را آن گونه که هستند می‌پذیرند بلکه دیگران را نیز به همین شکل قبول دارند ، آن‌ها نسبت به مراجعان توجه مثبت و نامشروط دارند و از هرگونه ارزش‌گذاری و قضاوت اندیشی نسبت به مراجعان اجتناب می‌کنند و نمی‌خواهند ارزش‌ها و افکار و باورهای خودشان را به مراجع تحمیل کنند. به مراجع فرصت می‌دهند تا با ابراز افکار واحساساتشان ، خودشان را آن گونه که هستند تجربه کنند. آن‌ها دنیا را چشم‌انداز مراجع می‌دانند و بدون هرگونه داوری صرفا به درک مراجع و شناخت او همان گونه که هست می‌پردازند . آن‌ها بدون توجه به موقعیت و جایگاه مراجعان برای آن‌ها بدون توجه به موقعیت و جایگاه مراجعان برای آن‌ها ارزش و احترام انسانی قائلند.

نظرات (0)

یکی از مهمترین وظایف یک مشاور بازاریابی نویسنده: گروه آموزش تحقیق مشاوره و اجرا - مدیریت بازاریابی ارتباطات فروش تبلیغات خلاقیت www.khooyeh.com - ۱۳٩۱/٥/۱٠

یکی از مهمترین وظایف یک مشاور بازاریابی راز داری می باشد

نظرات (0)

یکی از مهمترین وظایف یک مشاور بازاریابی نویسنده: گروه آموزش تحقیق مشاوره و اجرا - مدیریت بازاریابی ارتباطات فروش تبلیغات خلاقیت www.khooyeh.com - ۱۳٩۱/٥/۱٠

یکی از مهمترین وظایف یک مشاور بازاریابی راز داری می باشد